AMSTERDAM – Steeds vaker lijken dieren als grienden, dolfijnen of zeeschildpadden aan te spoelen op land. Het gaat om honderden zo niet duizenden dieren per jaar. Helaas voor de dieren overleven ze dit niet altijd. Zo spoelden er deze week 160 grienden aan bij de Australische westkust. En ondanks een reddingsoperatie overleefden meerdere grienden het niet. Maar waarom spoelen dieren aan?
Zowel gezonde als zieke dieren spoelen aan. Soms zijn het enkelingen en soms hele groepen. Het gaat volgens biologen om een wereldwijd fenomeen. Dieren spoelen aan van Patagonië tot het Amerikaanse Cape Cod, en van Australië tot Groot-Brittannië. En er zou niet één specifieke reden voor zijn.
De afgelopen jaren waren er meerdere strandingen aan de Nederlandse kust. Bij het grootste deel van die strandingen gaat het om dieren die van nature in de Noordzee voorkomen, zoals bruinvissen of zeehonden. De eerste meldingen van aangespoelde dieren aan de onze kust dateren uit de 13e eeuw.
Ligt het dan aan de natuur zelf?
Natuurlijk kan een dier gewoon pech hebben en de verkeerde afslag nemen. Ook de getijden kunnen de echolocatie van de dieren verstoren, waardoor ze gedesoriënteerd raken. Een snelle verandering door de getijden kan eveneens een dier verrassen, dit gebeurt met name rond Cape Cod aan de Amerikaanse oostkust. Extreme weersomstandigheden, zoals een sterke storm, kan er tevens voor zorgen dat de dieren te dicht bij de kust geraken. Het verlies van zee-ijs in de Noordelijke IJszee is volgens Annemarie van den Berg van SOS Dolfijn een reden dat bultruggen afzakken naar de Noordzee. Eenmaal in de Noordzee is de kans aanwezig dat ze in de problemen komen en kunnen stranden.
Potvissen zien bijvoorbeeld niets in ondiep water, waardoor ze opeens vast kunnen komen te zitten. Dit gebeurde bij een groep die per abuis in de Noordzee was terecht gekomen. En die zee werkt als een fuik. Als ze eenmaal te ver zijn gegaan, dan is de weg terug vinden naar de ’juiste route’ praktisch onmogelijk. De Noordzee is ook te ondiep voor bijvoorbeeld dolfijnen, die via sonar hun locatie bepalen. Ze krijgen te weinig signalen terug en voor ze het weten liggen ze op een Engels of Nederlands strand.
Maar niet alleen pech kan een dier in de problemen doen raken, soms komt het simpelweg door de jacht. Zo kan een groep dolfijnen stranden als ze aan het vluchten zijn voor een orka. Maar ook die orka kan tijdens de jacht een verkeerde inschatting maken en vervolgens stranden. Zieke of gewonde dieren zijn soms niet meer in staat om tegen de stroming in te zwemmen. Daardoor spoelen zij regelmatig aan op land.
Of is het onze schuld?
Overbevissing door de mens zorgt ervoor dat roofdieren in zee hun voornaamste voedselbronnen verliezen. Vervolgens gaan zij op jacht in ondiepere – en dus voor hen gevaarlijkere – wateren. Eenmaal daar aangekomen, is de kans op een aanspoeling nu eenmaal groter. Tevens komt het regelmatig voor dat walvissen verstrikt raken in visnetten of geraakt worden door een passerend schip. Een klap kan dodelijk zijn, en het stoffelijk overschot kan vervolgens aanspoelen.
Door mensen veroorzaakte herrie in de oceaan kan eveneens een oorzaak zijn voor het massale aanspoelen. Sonar, seismisch onderzoek of de aanleg van windmolens op zee kan de communicatie tussen walvissen verstoren, zelfs op kilometers afstand. Walvisachtigen zijn door hun geavanceerde gehoor zeer gevoelig voor onnatuurlijk geluid, en kunnen erdoor gedesoriënteerd of verward raken. Ze kunnen er zelfs op de vlucht door slaan, en uiteindelijk aanspoelen. Ook kan het gehoor van de dieren schade ondervinden. Volgens sommige biologen is het gebruik van sonar bij Guam de oorzaak voor het aanspoelen van meerdere dolfijnen.
Maar plastic of chemicaliën kunnen evenzeer tot problemen leiden voor het zeeleven. Experts van een Brits onderzoeksbureau naar walvisstrandingen stellen dat zieke, aangespoelde dieren meer chemicaliën in hun lichaam hebben dan hun gezonde soortgenoten. Verstrikking in plastic afval, het inslikken van plastic of de ophoping van microplastics in hun lichaam kan een reden zijn dat de dieren uiteindelijk aanspoelen.
Wat te doen als je een gestrand zeezoogdier ziet?
Met name massa-strandingen van zeedieren komen in het nieuws. Dit komt voornamelijk voor bij sociale soorten, zoals grienden en dolfijnen. Het kan soms gaan om tientallen, zo niet honderen, dieren tegelijkertijd. Ondanks dat er zieke dieren in de kudde zijn, blijven ze bijeen en proberen ze elkaar te steunen. Dit kan ervoor zorgen dat de hele kudde in de problemen komt en collectief kan aanspoelen. Bruinvissen zijn daarentegen solitaire dieren, en spoelen voornamelijk aan in hun eentje.
Eenmaal aangespoeld raakt een zeezoogdier al snel in de problemen. Aan land kan een walvis verdrukt raken onder het eigen gewicht. Daarnaast werkt de bloedsomloop minder goed, waardoor gifstoffen ophopen in het lichaam. Ook kan het dier simpelweg sterven aan oververhitting. Een gestrand zeezoogdier kan zelfs verdrinken, zodra er water in hun blaasgat loopt.
Indien je een gestrand zeezoogdier ontdekt, blijf dan op afstand en bel de Dierenambulance via telefoonnummer 144. De dieren zijn zeer waarschijnlijk ziek of getraumatiseerd en hebben zo snel mogelijk professionele hulp nodig. Alleen zo is de kans op overleving voor de dieren het grootst, aldus het IFAW. Indien het dier het niet redt, dan voeren dierenartsen een autopsie uit, om erachter te komen waarom het dier aanspoelde.
Bron : Telegraaf.nl
Nieuws van de Dag 